چگونه کولر را سرویس کنیم؟
چگونه کار تعمیر کولر را انجام دهیم
یک کولر سرویس نشده، تمام تلاش‌ها برای صرفه‌جویی در مصرف برق و آب را به باد می‌دهد، پس بهتر است خاموش باشد، اما بعضی از ما چنان به خنکای کولر عادت کرده‌ایم که در خانه‌ای با کولر خاموش، دچار تنگی نفس می‌شویم و کولر را یک نفس به کار می‌گیریم، تا زمانی‌که قبض‌های رعب آور از راه برسد و شیرینی خنکای دلپذیر را به کاممان تلخ کند.
کولرهای آبی، امکان انتخاب و تنظیم درجه سرما را ندارند و نهایتا دور تند و کند را می‌توان از آنها انتظار داشت. پس بهتر است در بسیاری از ساعت‌ها خاموش باشند. اما گرمای تب‌دار بعضی از روزهای فصل گرم سال، کاسه‌های صبر را لبریز و طاقت‌ها را طاق می‌کند، پس کولرها را سرویس کنیم تا لااقل انرژی کمتری را هدر بدهند. بعضی از قطعات کولر باید همزمان با آغاز فصل گرما، معاینه دقیق شوند. ضریب فرسایش بعضی از این قطعات بالاست و ممکن است بر اثر فرسوده شدن، مصرف کولر را بالا ببرند. پس سرویس کولر، پیش از فصل گرما، کاملا ضروری است. در این مطلب که با استفاده از دانش یکی از متخصصان تأسیسات و سرویس کولر نوشته شده، راه و رسم افزودن بازدهی کولر را مرور می‌کنیم.
فرآیندها و تجهیزات
کولر آبی از دو بخش گردش آب و گردش هوا تشکیل یافته است که این دو گردش توسط دو موتور جداگانه انجام می‌شود. سیستم گردش آب کولر توسط پمپ آب و سیستم گردش هوا به وسیله‌ی موتور اصلی کولر صورت می‌پذیرد.
قطعات و تجهیزات کولر آبی به سه دسته تقسیم‌بندی می‌شوند:
– الکتریکی: شامل کلید سه دکمه‌ای قطع و وصل، پمپ آب و موتور کولر
– مکانیکی: شامل توربین هوا، تسمه و شناور
– ثابت: دریچه‌ها، بدنه، اتصالات شبکه‌ی آبرسانی و شیر تخلیه
قبل از هر چیز لازم است از خاموش بودن کولر و عدم اتصال جریان برق اصلی (فاز) به کولر مطمئن شوید. اگر کولر دارای فیوز جداگانه است آن را قطع کنید در غیر این صورت با پشت دست به بدنه کولر بزنید تا از برق نداشتن آن مطمئن شوید.
از کسی که داخل منزل و پای کلید قطع و وصل ایستاده است ابتدا بخواهید کولر را یک بار قطع و وصل کند تا مطمئن شوید در حال سرویس کولر خودتان هستید نه کولر همسایه!
ابتدا می‌بایست دریچه‌های خروجی باد کولر را در اتاق‌ها و سالن‌های منزل باز کنید تا در صورت شروع به کار کولر به موتور آن فشار وارد نشود.
پوشال‌ها را عوض کنید
کولرها باید هر سال بازرسی شوند و بعضی از بخش‌های آن مثل پوشال‌ها، حتما عوض شود. پوشال‌ها، محل مناسبی برای رشد باکتری‌ها و قارچ‌هاست. این باکتری‌ها و قارچ‌ها که در طول زمستان بین بافت پوشال پدید آمده‌اند، زمانی که آب روی پوشال‌ها جاری شود، جان می‌گیرند و معمولا بوی ناخوشایندی ایجاد می‌کنند.
اما مشکل فقط بوی بد نیست، آنها خطر ایجاد بیماری‌های تنفسی را به همراه دارند. پوشال قیمت چندانی ندارد و بر این اساس بهتر است هر سال عوض شود و چنانچه فکر می‌کنید خیلی خوب آنها را شسته‌اید، در صورتی که پوشال آن کهنه شده است آن را تعویض کنید یا در غیر این صورت آن ها را با آب بشویید تا خاک‌های آن وارد فضای کولر نشود، هر دو سال یکبار پوشال ها را عوض کنید. البته تعویض پوشال ها بسته به آب شهر ممکن است هر سال ضروری باشد.
برای تهیه پوشال جدید حتماً پوشال هم‌سایز با ظرفیت کولر بگیرید. مثلاً اگر پوشال کولر 4500 را بر روی کولر 3500 ببندید، تراکم بالای پوشال‌های بزرگتر از سایز، موجب اختلال در سیستم گردش هوای کولر می‌شود و هوا به درستی به کولر نمی‌رسد.
در موقع تعویض پوشال باید ابتدا آن را خیس کرده و در محل مخصوص خود گذاشته و سپس شبکه سیمی مخصوص را روی آن قرار دهید.
موتور، قلب‌تپنده کولر
کولر یک پمپ آب و یک دینام دارد که اولی، فرایند گردش آب و دومی عمل گردش هوا را به انجام می‌رساند. این موتور‌ها هرقدر سالم‌تر باشند، کولر عملکرد بهینه‌تری خواهد داشت و انرژی کمتری را هم مصرف خواهد کرد. در زمان بازدید از این 2 موتور، ابتدا باید گرد و غبارشان را گرفت و بعد آنها را روغن‌کاری کرد. موتور کولر، 2 قطعه یاتاقان دارد که باید حتماً روغن‌کاری شوند. پیش از روشن‌کردن کولر نیز باید ابتدا پروانه را با دست چند دور بچرخانید تا روان شود. توصیه شده که یک دینام نباید بیشتر از 7 ساعت بی‌وقفه کار کند. این موتور به همراه پمپ آب، در خطر سوختن بر اثر کارکرد زیاد قرار دارند. پس به موتورهایی که دارند بی‌توقف می‌چرخند هم فکر کنید.
سایه بانی بر سر کولرها
بدنه فلزی کولر در تابش مستقیم آفتاب، گاهی چنان داغ می‌شود که حتی لمس کردنش ناممکن است. انتظار خنکای کامل از کولری با این شرایط، چندان منطقی نیست. پس سایه‌بانی برای کولر تعبیه کنید تا خنک بماند و خنکی بدهد. در ضمن مصرف انرژی کولر با سایه‌بان هم پایین می‌آید.
سایه‌بان کولرها 2 نوع است؛ نوع اول که قیمت بیشتری دارد و به سایه‌بان سنتی معروف است، همانی است که از 4 عدد پایه فلزی و یک سقف برزنتی تشکیل شده است. پایه‌ها روی زمین قرار می‌گیرند و سقف بر سر کولر گسترده می‌شود.
دوم اینکه پایه‌های فلزی آنها بر سطح پشت‌بام قرار می‌گیرد و تدریجاً به عایق ایزوگام آسیب می‌رساند. بر این اساس نوع جدیدتری از سایه‌بان‌ها تولید شده که با پایه‌هایی فلزی روی سقف کولر نصب می‌شوند. این پایه‌ها با زاویه 45درجه، به چهار گوشه سقف کولر پیچ می‌شوند و سایه‌بان روی آنها قرار می‌گیرد.
ایجاد سایه‌بان برای کولر به گونه‌ای که از تابش مستقیم آفتاب به دور باشد به کارایی آن بسیار کمک خواهد کرد. چهار پایه‌ی کولر را مستقیماً روی سطح آسفالت یا ایزوگام قرار ندهید و زیر پایه‌های آن سنگ بگذارید تا در سطح آسفالت فرو نرود.
شست‌وشوی کولر فراموش نشود
پیش از روشن کردن کولر، بد نیست از محکم بودن پیچ و مهره‌هایی که به چشم می‌آیند، مطمئن شوید. بعد از آچارکشی، به سراغ کف کولر بروید و حتماً آن را بشویید. شست‌وشوی کف کولر باید با فرچه پلاستیکی انجام شود تا به رنگ آن آسیبی نرسد. اگر قسمتی از رنگ کف کولر از بین رفته بود، بی‌تردید به‌زودی زنگ می‌زند و ممکن است تا یک سال بعد بپوسد. در این مواقع، یک ظرف قیر ایزوله که یک نوع قیر آماده و سرد است، از رنگ فروشی تهیه کنید و آن را با قلمو بر کف کولر پخش کنید. نگذارید نقطه‌ای از چشمتان دور بماند، هرجا خاک نشسته، بشویید. چون این خاک‌ها یا گل می‌شود و توی کولر می‌ماند و یا همراه با باد خنک، وارد ریه‌های خودتان می‌شود.
باد خنک گاهی هدر می‌رود
کولر ممکن است پس از چند سال، اندکی جابه‌جا شود. این‌جابه‌جایی معمولا به‌دلیل تکان‌هایی که موتور کولر به بدنه آن می‌دهد، ایجاد می‌شود. هم راستا نبودن خروجی کولر با دهانه کانال، باد خنک را هدر می‌دهد، بنابراین یکی از مهم‌ترین نکاتی که حین سرویس کولر باید درنظر داشت، هم‌راستابودن خروجی و دهانه کانال است که با یک پارچه ضد‌آب و ضخیم مثل برزنت، پشتیبانی می‌شود. پارچه‌های برزنتی هم به‌تدریج آسیب می‌بینند و ممکن است در گوشه و کنارشان، درزهایی پدید بیاید. حتما دقت کنید که چنین درزهایی وجود نداشته باشد و باد خنکی که کولر به هزار زحمت تولید کرده، به هدر نرود.
کلیدهای باهوش برای شما
کلید هوشمند، کار همان کسی را انجام می‌دهد که بر اثر سرما در نیمه شب بیدار شده و کولر را خاموش می‌کند. این کلید‌ها مجهز به ترموستات و تایمر هستند و می‌توان به آنها فرمان داد که یا بر حسب دمای خانه و یا زمانی که برایشان تعریف می‌شود، کولر را خاموش کنند. مثلا می‌توان تایمر دیجیتال آنها را اینگونه تنظیم کرد که بعد از 2 ساعت، کولر را خاموش کند و یا برایش تعریف کرد که اگر دمای خانه مثلا 18 درجه شد، خاموش شود و اگر دما از 30 درجه بیشتر شد، روشن شود. این کلیدهای هوشمند حدودا 200هزار تومان قیمت دارند. یادتان باشد که شاید الان کمی هزینه کنید، ولی در عوض در پول برق و آب‌تان کلی صرفه‌جویی می‌شود. ضمن آن که در مبارزه با کم آبی یا قطع برق هم گام مهمی برداشته می‌شود
کولر با بهره وری بیشتر
هرچه کانال کولر کوتاه‌تر باشد، بهره‌وری آن افزایش می‌یابد و مصرف انرژی کمتر می‌شود. بر این اساس منطقی به‌نظرمی‌رسد که در آپارتمان‌های چند طبقه، گاهی کولرها از پشت بام، به داخل بالکن‌ها نقل مکان کنند.
کولر باید متناسب با متراژ خانه انتخاب شود. کولرهایی با حجم هوادهی زیاد در خانه‌های کوچک، کارکرد دیگری جز هدر دادن انرژی ندارند. برای خانه‌های کمتر از 60 مترمربع، اگر کولر بر پشت‌بام است، حجم هوادهی کمتر از 3500 توصیه شده. اگر کولر در بالکن است، مناسب است که حجمش حدود 2300 باشد. اگر متراژ خانه بین 60 تا 100 مترمربع است، کولر پشت‌بامی با حجم 5000 و کولر بالکنی 3500 برایش کافی است. به همین نسبت، برای خانه‌های بزرگتر، حجم هوادهی کولرها افزایش می‌یابد و تا 7000 می‌رسد.
از نیم ساعت مانده به اذان مغرب تا 2 ساعت و نیم پس از آن، میزان مصرف برق در ایران، در اوج خود قرار دارد. از آنجا که کولرها از لوازم پرمصرف برقی به‌حساب می‌آیند، بد نیست که آنها را در این ساعت‌ها خاموش بگذاریم.
شیلنگ آب کولرها اگر از نوع نامرغوب باشد، در آفتاب خشک شده و احتمالا بعد از یک سال مصرف، آماده پاره شدن است. پس بهتر است شیلنگ آب کولر را هم عوض کنید و نوع مرغوب‌تر آن را بخرید که به شیلنگ یخچالی معروف است. یکی از مهم‌ترین معیار‌ها برای استفاده بهینه از کولر، توجه به همین شیلنگ است. اگر سیستم گردش آب به درستی در کولر انجام شود و پوشال‌ها کاملا خیس شوند، کولر خنکای بیشتری تولید می‌کند و انرژی کمتری را هدر می‌دهد.
بعد از این ها دریچه‌های خود کولر را باز کنید. برای باز کردن درپوش کناری کولر، درپوش را از محل مخصوص گرفته و به طور عمودی به طرف بالا بکشید تا قسمت تحتانی آن از بدنه جدا گردد. سپس درب را به طرف خارج کشیده آن را بیرون بیاورید.ناودان های مستقر در درپوش ها را تمیز کنید تا منافذ آن باز شود
در حالی که آب کولر تخلیه شده است، از کسی که پای دکمه‌ی قطع و وصل کولر ایستاده است بخواهید به ترتیب و یکی یکی دکمه‌ها را بزند تا از سلامت پمپ آب و موتور کولر اطمینان حاصل نمایید. معمولاً قطعات الکتریکی نیازمند سرویس نیست و قابل تعمیر هم نیست یا ارزش تعمیر ندارد و در صورت از کار افتادن بهتر است تعویض شود.
تسمه‌ی گرداننده‌ی توربین می‌بایست در یک وضعیت تعادلی باشد. یعنی نه خیلی سفت و محکم باشد که به موتور فشار وارد کند و نه چندان شل باشد که موتور دچار گیرپاژ شود. در صورتی که تسمه از حالت نرمال خود خارج شده و از اطراف آن نخ بیرون زده، لازم است آن را تعویض کنید.
واترپمپ را باز نموده و پس از تمیز کردن رسوب آب از روی آن، واترپمپ را روغن زده و به درستی در محل خود نصب نمایید.
با پر کردن تشتک تحتانی از آب و روشن نمودن واترپمپ اطمینان حاصل نمایید که مسیر آب در شلنگ و سه راهه و آب پخش کن ها باز است
چنانچه محور موتور لقی دارد می توانید با استفاده از واشر مخصوص، لقی آن را بگیرید. البته لقی کم اشکالی ندارد.
شناور را طوری تنظیم نمایید که آبی از تشتک یا دریچه اطمینان به بیرون نریزد.
دریچه اطمینان آب را ، با دقت باز نموده و تشتک پایین را با شلنگ آب خوب بشویید. اگر کف کولر رسوب زیادی گرفته می توانید به کمک مواد جرمگیر شستشو را انجام دهید.
شناورهای قدیمی موجود در بازار یا به صورت دو قطعه پلاستیک زانویی شکل بودند که با یک پیچ تنظیم به هم متصل شده بودند و در انتهای آن یک حباب پلاستیکی قرار داشت و یا به صورت یک میله‌ی فلزی متصل به یک حباب پلاستیکی بودند. اخیراً شناوری را به بازار معرفی شده است که مشکلات شناورهای قدیمی را ندارد و بر روی خود حباب پلاستیکی از عدد 1 تا 8 مدرج شده و می‌توان اندازه‌ی آب داخل کولر را با گرداندن حباب به خوبی تنظیم کرد.
الان نوبت آن است که فلکه‌ی آب کولر را باز کنید تا از سلامت شناور کولر اطمینان حاصل کنید. با دست و به آرامی شناور را بالا بیاورید و ببینید که عمل قطع آب صورت می‌پذیرد یا خیر. اگر آب به درستی وارد کولر نمی‌شود یا عمل قطع به طور کامل انجام نمی‌شود شناور می‌بایست تعویض گردد.
پس از کنترل شناور نوبت به بستن مجدد شیر تخلیه و آبگیری کولر است. حتماً پس از بستن شیر تخلیه از زیر کولر آن را کنترل کنید که چکه نداشته باشد. اگر شناور درست تنظیم شده باشد سطح آب می‌بایست یک سانتی‌متر پایین تر از حداکثر ارتفاع شیر تخلیه متوقف شود، در غیر این صورت باید شناور را درست تنظیم کنید. ضمناً دقت کنید که سطح کولر نسبت به زمین باید تراز باشد. یعنی کولر به گونه‌ای واقع شده باشد که آب در یک طرف آن جمع نشود.
پس از آبگیری کولر پمپ آب را روشن کنید تا از صحت سیستم گردش آب کولر اطمینان حاصل کنید. توری دور پمپ را لازم است قبل از روشن کردن تمیز کرده باشید و کف پمپ آب با کف کولر حداقل یک سانتی‌متر فاصله داشته باشد. پس از روشن شدن پمپ آب اتصالات را به دقت کنترل کنید که از جایی چکه نداشته باشد، زیرا یکی از مهم‌ترین دلایل سوختن موتور کولر و پمپ آب، چکیدن آب بر روی بدنه‌ی موتورهای الکتریکی است.
حالا دو دریچه‌ی کناری کولر را ببندید و پمپ آب را به اضافه‌ی موتور کولر روشن کنید تا یک بار عملیات کامل داخل کولر را ببینید. گاهی اوقات آبی که از بالا روی پوشال‌ها می‌ریزد، به جای آن که از پایین تخلیه شود از وسط پوشال منحرف شده و بر روی توربین هوا یا پمپ آب می‌پاشد که عملیات کولر را مختل خواهد کرد. در صورتی که مشکلی مشاهده نشد و صدای کارکردن قطعات و موتور طبیعی بود، آخرین دریچه را نیز ببندید. قبل از بستن آخرین دریچه مطمئن شوید که درب جعبه تقسیم برق داخل کولر به درستی بسته شده است.
قبل از روشن نمودن موتور در اول فصل پارچه بزرگی را خیس کرده و آن را مقابل دریچه هوا قرار دهید تا از ورود گرد و خاک به درون اتاق جلوگیری به عمل آید.
برای تهویه بهتر، واترپمپ را به مدت 10 دقیقه روشن نمایید تا پوشال ها خوب خیس شود سپس موتور کولر را روشن کنید.
* با پایان فصل گرما آب تشتک را خالی نموده وشیر ورودی آب کولر را ببندید.
* روی کولر را با برزنت مخصوص بپوشانید تا از گرد و خاک و باد و باران مصون بماند.
* در فصولی که از کولر استفاده نمی کنید دریچه کولر را خوب ببندید.
با اجرای موارد فوق علاوه بر صرفه جویی در مصرف آب و برق از هزینه های احتمالی ناشی از عدم رعایت موارد ایمنی جلوگیری نمایید.
نحوه شست و شوی کولر،تعمیر موتور کولرتکنیک های سرویس کردن
نکات و هشدارها
در صورت نیاز پس از شستن کولر و خشک شدن تشتک آن ابتدا کفی و پایه ها و محل نصب شناور را با سمباده تراشیده و ضد زنگ بزنید و سپس آن را رنگ نمایید تا عمر مفید کولر افزایش پیدا کند. این کار برای شهرهایی که دارای املاح زیادی در آب می باشند ضروری تر به نظر می رسد.
شکم پوشال را بگیرید تا آب روی تسمه و واترپمپ نریزد.
دقت داشته باشید، کولر آبی برای عملکرد خوب نیاز به فضای کافی در اطراف خود دارد. گاهی اوقات در آپارتمان‌ها کولرهای آبی را چنان به طور متراکم کنار هم می‌چینند که هوای کافی به کولر نمی‌رسد. در این مواقع با افزدون یک زانویی بر سر کانال کولر می‌توان محل آن را اندکی تغییر دهید.
برزنت اتصال دهانه‌ی کولر به کانال کولر را کنترل کنید تا هوا از کنار آن نشت نکند یا پاره نشده باشد. همچنین شلنگ انتقال آب و فلکه‌ی آب را نیز چک کنید تا نشتی یا چکه نداشته باشد.
سیستم کولرهای سلولزی نیز دقیقاً شبیه کولرهای آبی است با این تفاوت که به جای پوشال از پدهای سلولزی بهره برده و در صرفه‌جویی مصرف آب و انرژی بهینه‌تر است. در عین حال قیمت بالاتری نسبت به کولرهای آبی دارند.
فصل گرم سال هم نسیم دارد
می‌گویند کولرهای آبی در روز تا 200 لیتر آب مصرف می‌کنند و این میزان مصرف، از سرانه روزانه مصرف آب در ایران، خیلی بیشتر است. با آغاز تابستان و روشن شدن کولرها، مثل این می‌ماند که یک عضو پر مصرف، به اعضای خانواده افزوده شده باشد. بنابراین بد نیست که در این روزگار کم‌آبی، حواسمان به این عضو پر مصرف باشد. چندی پیش در همین صفحه، در مورد نصب قاب‌های توری به پنجره‌ها، مطلبی منتشر شد. پنجره‌هایی که به توری مجهز هستند، می‌توانند باز شوند و خصوصا در نیمه شب‌های تابستانی، پذیرای خنکای نسیم‌هایی باشند که گاهی عبور می‌کنند و در عوض فرصتی برای استراحت به کولرها داده می‌شود.
منابع: همشهری انلاین
منابع: کارمند